古ノルド語学習の覚書です。はじめての方は、サイドの管理人紹介欄をお読みください。 |
過去現在動詞
・本来の現在形を失い、過去形(強変化)が現在の意味を表すようになった動詞。
・結果として、過去の意味を表す形がなくなったため、改めて弱変化による過去形(歯音接尾辞がつく)が作られた。
・過去現在動詞は、強変化の分類に倣って、以下の4つに分けられる。←現13単、現複が、それぞれ過去単数・過去複数にあたる。なお、ゴート語に倣い、現13単を代表にしてある(ただの好み)。
| 現13単 | 現2単 | 現複 | 過去分詞 | 過13単 |
1類 | veit(知っている) | veizt | vit-um | vitaðr | vissa |
| á(持っている) | átt | eig-um | áttr | átta |
3類 | kann(知っている) | kann-t | kunn-um | kunn-at | kunna |
| þarf(必要とする) | þarf-t | þurf-um | þurf-t | þurfta |
| ann(許可する) | ann-t | unn-um | unn-(a)t | unna |
4類 | man(覚えている) | man-t | mun-um | munaðr | munda |
| mun(するつもりだ) | mun-t | mun-um | | munda |
| skal(せねばならぬ) | skal-t | skul-um | skyldr | skylda |
5類 | má(できる) | mátt | meg-um | mátt | mátta |
| kná(知っている) | knátt | kneg-um | | knátta |
・(現在)不定詞は、おおむね現複の -um を -a にすれば得られる。
veit >vit-um >vit-a ただし mun >mun-um >mun-u skal は skul-u |
・mun, skal, kná は、過去の不定詞をもつ。語幹は過去形と同じ。
mun >mund-u skal >skyld-u kná >knátt-u |
例:veit(vit-a 知っている)
直説法
現在
| 能 |
SG1 | veit ウェイト |
2 | veizt ウェイツト |
3 | veit ウェイト |
PL1 | vit-um ウィトゥム |
2 | vit-uð ウィトゥズ |
3 | vit-u ウィトゥ |
過去
| 能 |
SG1 | vis-sa ウィッサ |
2 | vis-sir ウィッスィル |
3 | vis-si ウィッスィ |
PL1 | vis-sum ウィッスム |
2 | vis-suð ウィッスズ |
3 | vis-su ウィッス |
接続法
現在
| 能 |
SG1 | vit-a ウィタ |
2 | vit-ir ウィティル |
3 | vit-i ウィティ |
PL1 | vit-im ウィティム |
2 | vit-ið ウィティズ |
3 | vit-i ウィティ |
過去
| 能 |
SG1 | vis-sa ウィッサ |
2 | vis-sir ウィッスィル |
3 | vis-si ウィッスィ |
PL1 | vis-sum ウィッスム |
2 | vis-suð ウィッスズ |
3 | vis-si ウィッスィ |
命令法
| 能 |
SG2 | vit ウィト |
PL1 | vit-um ウィトゥム |
2 | vit-uð ウィトゥズ |
不定詞・分詞
参考資料
・下宮忠雄・金子貞雄(2006)『古アイスランド語入門』大学書林.
・Gordon, Eric V., Taylor, A. R.(1981)An Introduction to Old Norse, 2nd ed. Oxford: Clarendon Press.
・Barnes, M., Faulkes, A.(2007)A New Introduction to Old Norse. Part I – Grammar. Viking Society for Northern Research. University College London.